Chuyên đề “HƯỚNG DẪN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC VÀ TẠO HÌNH CHO TRẺ NHÀ TRẺ”
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
(Theo Văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT ngày 13 tháng 4 năm 2021 của Bộ Giáo dục Đào tạo về ban hành Chương trình Giáo dục mầm non)
Lưu ý: Việc cụ thể hóa mục tiêu, nội dung GDAN và tạo hình do GV phụ trách nhóm/ lớp thực hiện.
- Theo mục tiêu và KQMĐ trong chương trình GDMN về lĩnh vực thẩm mĩ trẻ Nhà trẻ:
“Thích” (hưởng ứng tham gia);
“Biết” (thực hiện theo, biết hát nhưng không yêu cầu trẻ hát thuộc, diễn cảm..); khác với “Biết” ở trẻ Mẫu giáo.
- Tuy nhiên GV cần căn cứ thêm năng lực của trẻ để tăng các yêu cầu cần đạt phù hợp thông qua việc GV tổ chức các hoạt động và qua thủ thuật của GV.
Lưu ý:
Trong chương trình GDMN của Bộ GDĐT ở lĩnh vực GD Thể chất, phần vận động tinh có nhiều nội dung về kỹ năng liên quan đến tạo hình. GV linh hoạt chọn các kỹ năng bổ sung sang lĩnh vực GDTM (tạo hình) để tổ chức thành giờ dạy làm quen kỹ năng; các kỹ năng vận động tinh (tạo hình) bên lĩnh vực GDTC; GV linh hoạt đưa vào trong sinh hoạt ngày (KHGD tháng).
Bên cạnh đó, dựa theo năng lực thực tế của trẻ GV có thể cho trẻ làm quen thêm các kỹ năng tạo hình: vo, vò, xé, dán chắp ghép, xâu……; hoặc nâng cao yêu cầu. (PTCT)
- Các hình thức tổ chức HĐGD Âm nhạc và Tạo hình:
Gồm 2 hình thức: Trong giờ học và ngoài giờ học
1. Hoạt động Giáo dục Âm nhạc trong giờ học:
- Dạy hát
- Nghe hát
- Trò chơi âm nhạc
- Vận động: (minh họa vài động tác đơn giản, vỗ tay, theo nhịp,....)
Một giờ học AN cho trẻ Nhà trẻ không nhất thiết phải tổ chức cả 4 thể loại. GV linh hoạt tùy theo MĐYC có 01 nội dung chính và có thể 1, 2 nội dung kết hợp.
Các hoạt động trong giờ GDAN cần xen kẽ hợp lý để đảm bảo yêu cầu động- tĩnh cho trẻ.
GV xây dựng các hoạt động GDAN đảm bảo thể hiện rõ phần trọng tâm (nội dung chính); thời gian ở phần trọng tâm nhiều hơn ở các phần hỗ trợ.
a. Nếu trọng tâm là học hát (Dạy hát)
- GV cần tập trung vào nội dung chính là tập cho trẻ hưởng ứng hát theo cô. MĐYC giờ dạy hát cho Nhà trẻ chỉ hát vuốt theo cô và hưởng ứng theo bài hát.
- GV cần linh hoạt có nghệ thuật, thủ thuật giúp trẻ hứng thú hưởng ứng theo (cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, giọng hát, thay đổi hình thức đội hình …)
- Để thay đổi trạng thái giúp trẻ cân bằng hơn thì có hoạt động hỗ trợ (VĐTN/TC âm nhạc) nhưng HĐ hỗ trợ này sẽ chiếm ít thời gian hơn phần dạy hát.
b. Nếu trọng tâm là nghe hát: cần phân biệt
Nghe hát: Những bài hát có lời
Nghe nhạc: Những giai điệu, không lời
+ Hoạt động nghe hát. Tùy theo năng lực trẻ có các yêu cầu sau:
• Nghe hát: (cô hát, người khác hát qua catset);
- GV cần chọn lời bài nhạc quen thuộc có nội dung đơn giản ngắn gọn phù hợp trẻ, (hát ru, dân ca…) kết hợp điệu bộ minh họa âu yếm, gần gũi trẻ như cầm tay, vuốt tóc…
-> Dần dần trẻ sẽ hình thành lòng ham thích, có cảm xúc và cảm nhận về âm nhạc.
- Khi nghe hát, GV hạn chế việc cho trẻ xem phim ảnh, tranh có nội dung liên quan về bài hát đó hoặc người khác hát trực tiếp; -> vì trẻ sẽ phân tâm, không tập trung chú ý -> MĐYC không hiệu quả.
* Nghe nhạc: GV cần chọn giai điệu nhạc có nội dung đơn giản ngắn, phù hợp trẻ và kết hợp điệu bộ minh họa của GV theo giai điệu nhạc.
-> Dần dần sẽ hình thành lòng ham thích, cảm nhận về âm nhạc ở trẻ.
Tùy MĐYC và năng lực trẻ, GV linh hoạt chọn hình thức tổ chức nghe giai điệu nhạc phù hợp trẻ.
c. Trọng tâm là vận động theo nhạc
- Trẻ NT (vận động minh họa vài động tác đơn giản, vỗ tay, theo nhịp, múa 2-3 vận động đơn giản....)
- GV xác định rõ MĐYC, chọn bài hát phù hợp với vận động và phù hợp năng lực trẻ.
- Trong giờ học chỉ chọn 01 loại vận động. GV linh hoạt thay đổi hình thức vận động giúp trẻ hứng thú tham gia vận động.
- VĐ theo nhịp điệu âm nhạc giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi lại, vận động của tay chân, thân mình nhịp nhàng, đồng thời tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn.
d. Đối với trò chơi Âm nhạc
- GV có thể tiến hành cho trẻ làm quen cách chơi, nội dung chơi, mọi lúc mọi nơi. Không nhất thiết chọn hoạt động này là trọng tâm. Chỉ sử dụng hỗ trợ trong hoạt động giáo dục âm nhạc.
2. Hoạt động GD tạo hình trong giờ học: Tổ chức (2-3 hoạt động)
+ Hoạt động 1: Giới thiệu, xem mẫu (GV cung cấp hoặc ôn luyện củng cố kỹ năng)
+ Hoạt động 2: Thực hành (theo GV hoặc tự do theo ý thích,… tùy vào việc xác định MĐYC của GV)
+ Hoạt động 3: Trưng bày sản phẩm, nhận xét
Có thể cho trẻ trưng bày theo nhóm trẻ, nhóm cùng sở thích….GV linh hoạt trong việc chọn hình thức trưng bày phù hợp với sản phẩm.
- Khi quan sát hình mẫu….cần hướng vào trọng tâm, GV đặt câu hỏi gợi mở, tạo được cảm xúc cho trẻ. (không hỏi câu dạng có, không).
- GV linh hoạt trong cách làm mẫu, không để trẻ ngồi đợi lâu, không gây hứng thú đối với trẻ.
- Ở giai đoạn gần cuối năm học trẻ 25-36 tháng; GV có thể sử dụng thể loại đề tài hoặc theo ý thích vào tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ nhà trẻ phù hợp theo năng lực trẻ.
MỘT SỐ LƯU Ý TRONG HĐ TẠO HÌNH VÀ ÂM NHẠC NHÀ TRẺ
- Nhà trẻ chủ yếu là làm quen các kỹ năng tạo hình, âm nhạc ở mức độ hứng thú, ham thích không quá chú trọng vào kỹ năng trẻ đạt được.
- GV chọn nội dung tổ chức hoạt động tạo hình, âm nhạc cần phù hợp độ tuổi, phù hợp thời điểm, phù hợp năng lực trẻ (có thể tổ chức trong giờ học, giờ vui chơi, hoạt động chiều….)
- Khuyến khích GV sử dụng các bài hát, bài nghe trong tài liệu tuyển chọn của nhà xuất bản GD đã được Bộ GDĐT ban hành phù hợp theo độ tuổi.
- Mục đích yêu cầu cần đi vào trọng tâm không đề ra những yêu cầu không cần thiết. Khi tiến hành các hoạt động phải bám sát mục đích yêu cầu.
- Tổ chức các hoạt động tạo hình, âm nhạc, GV linh hoạt sáng tạo chọn lựa hình thức, phương pháp giúp trẻ hứng thú tham gia. Tránh không để thời gian tĩnh nhiều.
- Nhà trẻ cần thực hiện làm quen các kỹ năng tạo hình thông qua học liệu dành cho trẻ. GV linh hoạt tùy theo MĐYC có thể sử dụng học liệu trong giờ học hoặc trong giờ sinh hoạt, sao cho phù hợp
1. Tạo hình:
- GV chú ý dạy trẻ kỹ năng như Xác định vị trí trung tâm, chính diện của tờ giấy vẽ, vẽ to.
- Kệ Tạo hình Nhà trẻ vẫn có học liệu, Giấy vẽ. (Không để hột, hát trong góc chơi (Nguy hiểm)
- Quan tâm cách cầm bút và cách ngồi (Ngồi trên bàn). Hạn chế dán trên tường rồi cho trẻ vẽ.
- Dạy trẻ di màu -> tô kín hình
- Hướng dẫn trẻ khi vẽ lưu ý hướng vẽ. VD Vẽ quả cam tròn: Vẽ từ trái qua phải (Lưu ý phía của GV với trẻ)
- Có thể Gv vẽ bút chì mờ để trẻ hình dung được hình tròn là như thế nào.
- Cho trẻ vẽ trên không
- Nặn: Chú ý dạy trẻ phân chia đất nặn.
- Không làm thay trẻ; chú ýhướng dẫn kỹ năng cho trẻ.
- Nhà trẻ vẫn có hướng dẫn mẫu: 2 Phương án
+ P/án 1: Dạy trẻ đã có kỹ năng
+ P/án 2: Rèn cho những trẻ chưa biết gì (GV rèn mỗi ngày cho trẻ)
- Khi nặn phải có bảng hoặc tấm lót.
- Xé hàng rào, đường đi =>GV nên để trẻ tự làm, làm dần sẽ đẹp
2. Âm nhạc:
- Hoạt động GD âm nhạc trong giờ học: Dạy hát, Nghe hát, Trò chơi âm nhạc, Vận động (Minh hoạ vài động tác đơn giản, vỗ tay, theo nhịp..)
- Dạy hát: Dạy các bài hát quen thuộc như: Con gà trống, EM búp bê…
- Dạy hát: Trẻ 19-24 tháng chỉ cần hát vuốt theo cô. Trẻ 25-36 tháng: Hát trọn câu
- Hát thì phải đứng hát, không ngồi.
- Nghe hát: Nghe các âm thanh quen thuộc, chọn các bài hát dân ca Nam bộ => Chủ yếu nghe để cảm nhận giai điệu bài hát.
- Trò chơi âm nhạc: Gõ theo nhịp, cao độ, trường độ, cường độ âm thanh và âm sắc của âm thanh.
- Khi nghe giai điệu hát ru: Không cần trẻ hiểu nội dung
- Trẻ 25-36 tháng: Nghe đa dạng các âm thanh, tiếng kêu của con vật,…. Nghe các nhạc cụ phổ biến, nghe đa dạng các loại giai điệu.
- Dạy vận động mô phỏng bài hát: Phải theo nhịp.
- Vận động theo nhạc không cần phải nhiều động tác
- Một giờ học AN cho trẻ Nhà trẻ không nhất thiết phải tổ chức cả 4 thể loại. GV linh hoạt tùy theo MĐYC có 01 nội dung chính và có thể 1, 2 nội dung kết hợp.
- Các hoạt động giờ âm nhạc cần xen kẽ hợp lý giữa động và tĩnh.
- Đảm bảo phần trọng tâm (ND chính) phải chiếm nhiều thời gian hơn nội dung hỗ trợ. (ND chính chiếm 2/3 thời gian).
- GV thể hiện điệu bộ, nét mặt âu yếm với trẻ khi dạy hát, vận động để truyền cảm hứng âm nhạc cho trẻ.
GỢI Ý MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC TRẺ NHÀ TRẺ (Tham khảo slide bài giảng)